Стэйнфордын “Зөөлөн чихрийн туршилт”


1960-аад оны сүүл, 1970-аад оны эхэн үед Стэйнфордын их сургуульд сэтгэл зүйч Волтер Мисчелийн /Walter Mischel/ удирдлага доор нэгэн сэтгэл зүйн туршилт хийгджээ. Энэ нь хожим “Стэйнфордын Зөөлөн чихрийн туршилт” гэдгээрээ алдаршсан хүүхдийн биеэ барих чадвар, өөрийгөө удирдах, хянах чадварыг судлах оновчтой нэгэн арга байв. Туршилтанд оролцогсод нь 4-өөс 6н насны бяцхан хүүхдүүд байсан бөгөөд тэднийг ширээ сандалаас өөр сатаарах зүйлгүй өрөөнд оруулаад урд нь нэг зөөлөн чихэр тавиад /15 минут/ идэлгүй хүлээвэл дахин нэг чихрээр шагнана гэж хэлээд хаалгыг хаагаад гарчээ.

Уг туршилтанд нийт 16 эрэгтэй, 16 эмэгтэй хүүхэд буюу нийт 4-6 насны 32 хүүхэд оролцсоноос үр дүнд нь бүх хүүхдүүдийн гуравны нэг хувь нь л 15 минут идэлгүй тэсч, хүлээж чадсан бөгөөд шагналд нь хоёр чихэр идсэн байна. Харин гуравны хоёр хувь нь чихрийг өгсөн даруйд нь юм уу эсвэл бага зэрэг хүлээгээд л тэсэлгүй идэж орхижээ.

Судлаач маань анх туршилтанд орсон хүүхдүүдээ 14 жилийн дараа насанд хүрсэн хойно нь  дахин судлаад маш тодорхой хэрнээ гайхалтай үр дүнг олж харсан байна. Энэ юу вэ? гэхээр идэлгүй хүлээсэн хүүхдүүд 100% их дээд сургуулийн шалгалтыг амжиллтай өгч, зорьсон мэргэжлээрээ сурч байгаа бөгөөд өөртөө итгэлтэй, анхаарал сайтай, илүү найдвэртай болох нь  ажиглагджээ. Түүнчлэн сүүлд хийсэн судалгаагаар хүслээ тэвчиж чадсан хүүхдүүдийн IQ нь хүслээ тэвчиж чадаагүй хүүхдүүдийнхтэй харьцуулбал харьцангуй өндөр байгаа нь харагдсан байна.

Биеэ барих энэхүү чадварын ялгаа нь зөвхөн их дээд сургуульд орох шалгалтаар зогсохгүй нийгэмтэйгээ харьцах ур дүй, танин мэдэх чадвар, шийдвэр гаргалт зэрэгтэй шууд холбогдож байсан төдийгүй эм, хорт бодисийн хэрэглээтэй хүртэл холбоо уялдаатай нь ажиглагддаг байна. 

Б. Эрхжаргал