Нийгмийн сэтгэл судлал ба бусад салбарууд

Нийгмийн сэтгэл судлал ба Социологи
Социологичид ба нийгмийн сэтгэл судлаач нар бүлэг дэх хүмүүс хэрхэн үйл ажиллагаа явуулдаг  вэ гэсэн судлагдахууныг хамтдаа сонирхдгоороо адилхан юм. Гэхдээ ихэнх социологичид бага бүлгээс их бүлэг (нийгмүүд ба тэдгээрийн хандлага) хүртэлх тэдний үйл ажиллагааг судалдаг бол нийгмийн сэтгэл судлаач нар бодгаль хүмүүсийг судалж, нэг нь бусадтайгаа холбогдож байгааг мөн бусад нь нэг хүндээ нөлөөлж байхад нэг нь бусдыгаа хэрхэн бодож байгааг түлхүү анхаардаг юм. Эдгээр судалгаа нь бүлэг нь гишүүддээ хэрхэн нөлөөлдгийг, гишүүд нь бүлэгтээ хэрхэн нөлөөлж буйг авч үздэг.
Зарим жишээг дурьдвал: социологичид салалт, гэрлэлт, хамтын амьдрал зэргийн чиг хандлагыг судалж, мөн бодгаль хүмүүс өөр хэн нэгэндээ хэрхэн татагдаад байгааг нягтлан шалгаж болох юм. Эсвэл социологичид ниймгийн дундаж давхаргын арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхах хандлага нь доод давхаргын хүмүүсээс хэрхэн ялгагдаж байгааг, мөн бодгалийн тэрхүү хандлага нь хэрхэн хөгжиж байгаа зэрэг үзэгдлүүдийг шинжилж болдог.
Социологичид ба нийгмийн сэтгэл судлаач нар зарим судалгааны ижилхэн арга зүйг хэрэглэдэг. Нийгмийн сэтгэл судлаач нар илүү нүсэр, нарийн ур ухаан шаардсан туршилтуудыг хийж, ямар нөлөө үзүүлээд байна вэ гэдгийг сэтгэл судлаач оролцсон ба оролцоогүй байдлаар судалж болдог.
Нийгмийн сэтгэл судлал ба Бие хүний сэтгэл судлал
Нийгмийн сэтгэл судлаач ба бие хүний сэтгэл судлаач нарын хувьд бодгаль хүнд чиглэх тэдний үйл ажиллагаа адилхан гэж ойлгож болно. Бие хүний сэтгэл судлаач нар хувийн дотоод үйл ажиллагаа ба бодгаль хүмүүсүүд хоёрын хоорондын ялгааг голлон анхаардаг. Жишээ нь, яагаад зарим бодгаль хүмүүс бусад хүмүүсээс илүү их түрэмгийлэлтэй байдаг вэ гэхчлэн. Хүмүүс өөр хэн нэгэндээ ерөнхийдөө хэрхэн нөлөөлж, санаж байгаа зэрэг хүмүүсийн нийтлэг зүйл дээр нийгмийн сэтгэл судлаач нар чиглэлээ олдог. Эдгээр хоёр салбарын ялгагдах гол зүйл бол нийгмийн сэтгэл судлал нь маш богинохон түүхтэй. Харин бие хүний алдартай сэтгэл судлаач нар байсан Зигмунд Фрейд, Карл Юнг, Карен Хорни, Абрахам Маслоу, Карл Рожерс нар 20-р зууны эхний хагас хүртэл ажиллаж, амьдарч байлаа. Бие хүний сэтгэл судлалын салбар ийм өнө эртний түүхтэй, баялаг байтал нийгмийн сэтгэл судлалд олны танил гэгдэх хэдхэн онол байх бөгөөд төдийлөн үнэлэгдээгүй онолууд ч байдаг. Дээрээс нь бүтээлч эрдэмтдийн ачаар бяцхан томъёолол-ойлголтууд бий болдог аж.
Нийгмийн сэтгэл судлал ба Биологи
Биологи ба туршлага гэдэг зүйл хүн төрөлхтнийг бүтээдэг билээ. Бидэнд удамшиж ирсэн хүний мөн чанар нь биднийг амьд үлдэх, нөхөн үржихэд гол түлхэц болдог гэдгийг хувьслын сэтгэл нар (evolutionary psychologist) сануулсаар байна. Оюун ухаан ба бие махбодь гэдэг хоёр зүйл нь өөрсдөө нэгэн цул систем юм. Бид бол био-сэтгэц-ниймгийн организм билээ.

Ашигласан материал: Social Psychology, 7th edition, David G. Myers, 2005

Л. Энхтүшиг