Амиа хорлолт

Амиа хорлолт ихэвчлэн сэтгэл гутралын үед бий болдог аж. Барагцаалбал жил бүр Америкчуудын 10,000 хүн тутмын нэг нь амиа хорлох гэж завддаг. Харин эмэгтэйчүүдийн амиа хорлолт эрэгтэйчүүдээс гурав дахин их байдаг (учир нь эрэгтэйчүүд илүү хүчирхийллийн хэлбэрийг ашиглах хандлагатай байж болзошгүй). Мөн цагаан арьст хүмүүсийн амиа хорлолт хар арьст хүмүүсээс хоёр дахин илүү байдаг. Америкт амиа хорлох оролдого дээд тал нь ойролцоогоор 30 нас хүртэл тохиолддог бөгөөд өсвөр үе ба хөгшчүүдийн дунд амиа хорлолт гол төлөв байдгийг судалгаагаар олж тогтоосон байна (Peck & хамтрагчид нь, 1985). Сүүлийн үед 15-24 насныханд амиа хорлолтын түвшин эрс нэмэгдсэн.
Хүмүүс яагаад амиа хорлодог вэ ? Бодгаль хүн бүрт өөр асуудал байгаа боловч ихэнх тохиолдолд амьдрал элбэг хангалуун биш болохоор амиа хорлох мэдрэмж төрдөг.
Зарим хүмүүс, тусламж хайгаад олж чадаагүй цөхрөлтийн шалтгаан нь амиа хорлолт гэж үздэг. Мөн нөгөө хэсэг нь амиа хорлолт бол бусдыг хяналтандаа авах гэсэн бие махбодын арга гэдэгт итгэдэг. Holmes (1991) амиа хорлосон хүмүүсийн 80 % нь урьдчилж ямар нэг төрлийн анхааруулгыг хүлээн авч байсан гэжээ. Тэгэхээр хүмүүс ямар нэгэн сонголтгүй болсоноо мэдэх болон стрессийг зохицуулах боломжгүй тохиолдолд амиа хорлодог байна.

Социологич Дюркгейийн дүгнэлтүүд:
- Эрэгтэйчүүдийн амиа хорлолт эмэгтэйчүүдийнхээс их байдаг.
- Ганц бие хүмүүс гэрлэсэн хүмүүсээс илүү их амиа хорлодог.
- Хүүхэдгүй хүмүүсийн амиа хорлолт хүүхэдтэй хүмүүсээс их байдаг.
- Протестант шашинтай хүмүүсийн амиа хорлолт еврей болон католик шашинтай хүмүүсээс их байдаг.
- Цэргүүдийн амиа хорлолт энгийн хүмүүсээс их байдаг.
- Дайн байлдаангүй үеийн амиа хорлолт дайны үеэс их байдаг.
- Скандинавийн орнуудад амиа хорлолт илүү их байдаг.
- Өндөр боловсролтой хүн амиа хорлох хандлагатай байдаг.

Ашигласан материал: Psychology A Concise Introduction, Third edition, 1992, Terry F. Pettijohn

Эх сурвалж: http://en.wikipedia.org/wiki/Suicide_%28book%29

Л. Энхтүшиг